Χολολιθίαση, που οφείλεται, τι προκαλεί και πως μπορεί να προληφθεί

Συντάκτης: Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr

Η χοληδόχος κύστις είναι ένα μικρό, σε σχήμα αχλαδιού όργανο, με μέγεθοςπερίπου 10 εκατοστών. Βρίσκεται κάτω από το συκώτι στο δεξιό πάνω μέρος τηςκοιλιάς.

Ο κύριος σκοπός του είναι νασυγκεντρώνει το πεπτικό υγρό (χολή) που παράγεται από το συκώτι. Η χολή ένα καφέ-πράσινο υγρό, χρησιμοποιείται από το σώμαγια την πέψη των λιπαρών φαγητών και βοηθά στην απορρόφηση ορισμένων βιταμινώνκαι ιχνοστοιχείων.

Η χοληδόχοςκύστη χρησιμεύει σαν αποθηκευτικός χώρος για τη χολή. Ανάμεσα στα γεύματα ηχολή αποθηκεύεται και συμπυκνώνεται μέσα σε αυτό το όργανο. Κατά τη διάρκειατου γεύματος , η χοληδόχος κύστη συσπάται και αδειάζει τη χολή στο έντερο γιαβοηθήσει στη πέψη της τροφής. Η χολή ταξιδεύει μέσωστενών σωληνοειδών καναλιών (χοληδόχος πόρος) μέσα στο λεπτό έντερο.

Χολόλιθοι και Χολολιθίαση.

Τα προβλήματα στην χοληδόχοκύστη συνήθως προκαλούνται από την παρουσία χολολίθων - (Χολολιθίαση):μικρές σκληρές μάζες που σχηματίζονται στην χοληδόχο κύστη ή στον χοληδόχο πόρο

Οι χολόλιθοιείναι συσσωρεύσεις στερεού υλικού που σχηματίζονται μέσα στη χοληδόχο κύστη.

Υπάρχουν 2 είδηχολόλιθων

1. Χολόλιθοι από χοληστερόλη:σχηματίζονται κύρια από χοληστερόλη που σχηματίζεται μέσα στο ήπαρ. Αυτοί είναιπερίπου το 80% των χολόλιθων.

2. Χολόλιθοι από χολοχρωστικές: σχηματίζονται από άλατα ασβεστίου, χολερυθρίνη καιάλλο υλικό. Υπολογίζεται περίπου ότι είναι το υπόλοιπο 20% των χολόλιθων.

Η επιπλέον χοληστερόλη του σώματος μετακινείται από το αίμα μέσου τουσυκωτιού και εκκρίνεται στη χοληδόχο κύστη. Όταν η χολή περιέχει πολύ χοληστερόλη,σχηματίζονται μικροί κρύσταλλοι από χολή που καθιζάνουν στο πάτο τηςχοληδόχου κύστης. Οι κρύσταλλοι συνενώνονται μεταξύ τους για να σχηματίσουνπέτρες σε διάφορα μεγέθη. Οι πέτρες από χολοχρωστικές σχηματίζονται από τηνέκκριση μεγάλης ποσότητας χολοχρωστικών και χολερυθρίνης στη χοληδόχο κύστη.

Δενείναι σίγουρο για ποιό λόγο σε κάποιους ανθρώπους δημιουργούνται χολόλιθοι..Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία χολολίθων.

Παράγοντεςπου προδιαθέτουν στην δημιουργία χολολίθων

• Το φύλο. Είναι συχνότερη σε γυναίκες, και μάλιστα μετάτα 40.
• Η ηλικία. Μετά τα 60 γίνεται ιδιαίτερα συχνή και σταδύο φύλα.
• Παχυσαρκία. Αποτελεί πολύ σοβαρό παράγοντα δημιουργίαςχολολίθων. Αυτό ισχύει ακόμα και για τους ελαφρά υπέρβαρους.
• Οιστρογόνα. Όταν αυξάνεται η συγκέντρωση τωνοιστρογόνων είτε λόγω εγκυμοσύνης είτε λόγω λήψης αντισυλληπτικών ή άλλωνορμονοθεραπειών μειώνουν την κινητικότητα της χοληδόχου κύστεως και λόγω στάσηςαλλά και αλλαγής της σύνθεσης της χολής ευνοείται η δημιουργία χολολίθων.
• Σακχαρώδης διαβήτης.
• Γρήγορη απώλεια βάρους.
• Η νηστεία

Οι χολόλιθοι ποικίλουνσε μέγεθος από κεφαλή καρφίτσας μέχρι μέγεθος μικρής μπάλας. Στηνπλειονότητα των περιπτώσεων η λάσπη στη χοληδόχο κύστη είναι ασυμπτωματική. Παρόλααυτά μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όμοια με αυτά της χολολιθίασης.

Οι χολόλιθοι πουείναι «ήρεμοι» δεν προκαλούν ενοχλήματα και για αυτό το λόγο δεν χρειάζεταικαμιά θεραπεία. Από τη στιγμή που εμφανίζονται τα συμπτώματα όχι μόνοεπιμένουν αλλά μπορεί να επιδεινωθούν και να αυξηθούν σε συχνότητα. Τοποσοστό μια «ήσυχη» χολολιθίαση να εξελιχτεί σε συμπτωματική είναι περίπου 2%κάθε χρόνο. Όσο περισσότερο καιρό υπάρχουν οι χολόλιθοι τόση μεγαλύτερηπιθανότητα έχουν να δημιουργήσουν συμπτώματα στο μέλλον. Παρόλα αυτάχρειάζονται περίπου 25 έτη στη πλειονότητα των ασθενών για να κάνουνσυμπτώματα. Εάν τα συμπτώματα εμφανιστούν στα ηλικιωμένα άτομα είναιδυσκολότερο να αντιμετωπιστούν, ειδικά εάν οι ασθενείς έχουν και άλλαπροβλήματα υγείας. Εάν ο χολόλιθος μπλοκάρει τονκοινό χοληδόχο πόρο, μπορεί να προκληθεί ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος).

Στη συμπτωματική χολολιθίαση,τα συμπτώματα προκαλούνται από τη μετα­κίνηση των λίθων στον κυστικό ή τονχοληδόχο πόρο με αποτέλεσμα την από­φραξη τους και την επακόλουθη ανάπτυξηφλεγμονής. Συνήθη συμπτώματα εί­ναι κολικός του δεξιού υποχονδρίου, πυρετός,εμετοί, ίκτερος. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να οφείλονται σε απόφραξη τουκυστικού πόρου, οξεία χολοκυστί­τιδα, απόφραξη του χοληδόχου πόρου,χολαγγειΐτιδα και παγκρεατίτιδα.Ο πόνος "κολικός" του δεξιούυποχονδρίου είναι το χαρακτηριστικό σύ­μπτωμα της χολολιθίασης (75% τωνσυμπτωματικών αρρώστων). Μπορεί να συ­νοδεύεται από ναυτία και έμετο.Εμφανίζεται κατά κανόνα μέσα στις 2 πρώτες ώρες μετά το φαγητό και η νυκτερινήτου εμφάνιση, που ξυπνά τον άρρωστο από τον ύπνο, είναι συνήθης. Οφείλεται στιςπερισσότερες περιπτώσεις σε παροδική απόφραξη του κυστικού πόρου. Μπορεί ναεμφανίζεται με διάφορη ένταση και εντοπίσεις, κυρίως όμως πρόκειται για έντονοπόνο του δεξιού υποχονδρίου-επιγαστρίου με επέκταση στη μεσοπλάτιο χώρα, τηδεξιά ωμοπλάτη και τον ώμο. Εμφανίζει μάλλον σταθερή ένταση και δεν έχει, κατάκανόνα, κολικοειδή χαρα­κτήρα με την έννοια του διαλείποντος πόνου. Μπορεί ναδιαρκεί από μερικά λεπτά μέχρι και αρκετές ώρες. Δυσπεπτικά ενοχλήματα χωρίςπόνο δεν θεωρείται ότι οφείλονται σε χολολιθίαση. Όταν η απόφραξη του κυστικούπόρου παρατείνεται, η χοληδόχος κύστη δια­τείνεται και φλεγμαίνει και οάρρωστος εμφανίζεται με εικόνα οξείας χολοκυ­στίτιδας. Στη χολοκυστίτιδα, οπόνος διαρκεί περισσότερο και εντοπίζεται στο δεξιό υποχόνδριο, ενώαντικειμενικά διαπιστώνεται ευαισθησία στο δεξιό υποχόνδριο και επιγάστριο.Υποστηρίζεται, ότι διάρκεια πόνου μεγαλύτερη από 6 ώρες δη­λώνει χολοκυστίτιδα.Σημειώνεται, ότι η παρουσία πυρετού σε άρρωστο με "απλό" κολικό του δεξιούυποχονδρίου, υποδηλώνει την παρουσία χολοκυστίτιδας ή άλλης επιπλοκής. Η εμφάνιση κάποιου βαθμού λευκοκυττάρωσηςκαι μικρής αύξησης των ηπα­τικών ενζύμων, δεν είναι ασυνήθης. Αύξηση όμως τηςχολερυθρίνης > 5 υποδηλώνει απόφραξη του χοληδόχου πόρου. Σε ποσοστό 5-10%των αρρώστων με οξεία χολοκυστίτιδα δεν διαπιστώνεται λίθος, που να αποφράσσειτον κυστικό πόρο.

 Διάγνωση

Ότανο ασθενής εμφανίσει συμπτώματα, μετά την κλινική εξέταση.

Τουπερηχογράφημα είναι η περισσότερο συνηθισμένη εξέταση που χρησιμοποιείται γιατην εύρεση των χολολίθων.

Θεραπεία

Οιχολόλιθοι δεν αποβάλλονται από μόνοι τους. Κάποιες περιπτώσεις μπορούν νααντιμετωπισθούν προσωρινά με φαρμακευτική ή διαιτητική αγωγή, όπως μείωση λήψηςλιπαρών ουσιών. Αυτή η αγωγή έχει περιορισμένα και προσωρινά ποσοστά επιτυχίας.Τα συμπτώματα της χολολιθίασης θα συνεχισθούν μέχρι να αφαιρεθεί η χοληδόχοςκύστις.

Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, αποτελείτην πλέον δημοφιλή, παγκοσμίως διενεργούμενη λαπαροσκοπική επέμβαση, απολύτωςενδεικνυόμενη για την λιθίαση της χοληδόχου κύστεως, αλλά και άλλες παθησειςόπως πολυποδίαση, χοληστερίνωση, αδενομύωση και λετουργικές διαταραχές αυτής.

Το χειρουργείο διαρκεί συνήθωςμισή με μία ώρα και το ίδιο βράδυ ή την επόμενη μέρα το πρωί, ο ασθενήςλαμβάνει εξιτήριο. Μετά από 4 - 5 ημέρες μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινέςτου δραστηριότητες.

Προληψη της χολολιθίασης και των συμπτωμάτων της.

Έχει βρεθεί ότι η διατροφή πλούσια σε φρούτα καιλαχανικά –ιδιαίτερα σε φυλλώδη λαχανικά, εσπεριδοειδή και άλλες τροφές πλούσιεςσε βιταμίνη C– μπορεί να προλάβει τον σχηματισμό χολολίθων ή την εκδήλωσησυμπτωμάτων.

Επίσηςόσοι ασκούνται παρουσιάζουν κατά 70% μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουνχολολιθίαση.

1:45 π.μ.