Η χαμηλή τιμή του ασβεστίου του ορού (υπασβεστιαιμία) σε τι μπορεί οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται;

Συντάκτης ΑλέξανδροςΓιατζίδης, M.D, medlabnews.gr

Αν βρεθεί χαμηλό το ασβέστιο, σε εξετάσεις που κάνουμε, δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο.

Το ασβέστιο είναι απαραίτητογια την ομαλή λειτουργία πολλών σημαντικών λειτουργιών του οργανισμού καιγι΄αυτό, σε φυσιολογικές συνθήκες, τα επίπεδά του στο αίμα διατηρούνται μέσα σε στενά όρια (8,5 – 10,5 mg/dl).

Η συντριπτική πλειοψηφία τουασβεστίου στον οργανισμό βρίσκεται στο σκελετό, ο οποίος χρησιμεύει και ωςχώρος αποθήκευσής του, ενώ υπάρχει μία συνεχής ισορροπία στην ποσότητα τουασβεστίου που υπάρχει στο αίμα και στους περιφερικούς ιστούς. Στο μεταβολισμότου ασβεστίου εμπλέκονται πολλοί παράγοντες όπως η βιταμίνη D, η παραθορμόνηκαι οι νευροδιαβιβαστές.

Η διατήρηση του ασβεστίουαίματος σε σταθερά επίπεδα (ομοιοστασία) επιτυγχάνεται μέσω τριών οργάνων(έντερο, οστά, νεφροί), των οποίων η λειτουργία ρυθμίζεται από τις λεγόμενεςασβεστιοτρόπες ορμόνες (κυρίως παραθορμόνη, βιταμίνη D, κυττοκίνες). Οταν οι τιμές ολικού ασβεστίου αίματοςείναι κατώτερες των 8,5 mg/dl έχουμε υπασβεστιαιμία.

Ηυπασβεστιαιμία (μείωση της συγκέντρωσης του ιονισμένου ασβεστίου) μπορεί ναεκδηλωθεί με:

• μυϊκήαδυναμία,
• τετανία,
• κράμπες
• σπασμούς
• παράτασηQT διαστήματος στο ηλεκτροκαρδιογράφημα και
• καταρράκτης στους οφθαλμούς και αλλοιώσειςστα οστά.

Η κύρια αιτία υπασβεστιαιμίαςείναι ο υποπαραθυρεοειδισμός (επίκτητος, ή λειτουργικός, συνήθως, από ένδεια ήπερίσσεια μαγνησίου, ή οφειλόμενος σε ποικίλλες γεννετικές – γονιδιακές διαταραχές). Σπανιώτερααιτία αποτελούν η ανεπάρκεια βιταμίνης D, καρκίνοι, το σύνδρομο τοξικήςκαταπληξίας (toxic shock) η νεφρική ανεπάρκεια και η παγκρεατίτις. 

Αίτια υπασβεστιαιμίας

1. ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΑ ΑΙΤΙΑ

o Κληρονομικόςυποπαραθυρεοειδισμός


o Επίκτητοςυποπαραθυρεοειδισμός (μετεγχειρητικός, HIV)


o Ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός


o Μυελοειδές καρκίνωμαθυρεοειδούς (υπερέκκριση καλσιτονίνης)

o Οικογενής υπασβεστιαιμία

2. ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΕΙΨΗΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D o Σύνδρομα δυσαπορρόφησης

o Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

o Ραχίτιδες


3. ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ

o Υπερφωσφαταιμία (Λύσηόγκου, ραβδομυόλυση, νεφρική ανεπάρκεια

o Οξεία παγκρεατίτιδα


o Αλκοολισμός


o Θεραπεία με διουρητικά

4. ΔΙΑΦΟΡΑ

o Σήψη


o Μαζικές μεταγγίσεις


o Οστεοβλαστικές μεταστάσεις(προστάτη, πνεύμονα, μαστού)

o Σύνδρομο πεινασμένωνοστών μετά από παραθυρεοειδεκτομή

Η υπασβεστιαιμία αποτελείσυχνά επιπλοκή οξέων σοβαρών καταστάσεων, όπως σήψης, παγκρεατίτιδας, οξείαςνεφρικής ανεπάρκειας ή εμφανίζεται μετά από μαζική μετάγγιση αίματος μεκιτρικό. Η χρόνια υπασβεστιαιμία είναι λιγότερο συνήθης από τηνυπερασβεστιαιμία και οφείλεται σε ποικιλία φαρμάκων νοσημάτων και διαταραχών.Νοσήματα με μειωμένη πρόσληψη και απορρόφηση ασβεστίου (π.χ. κακή διατροφήνοσήματα δυσαπορρόφησης), νοσήματα σχετιζόμενα με αυξημένη κάθαρση ασβεστίουαπό τον οργανισμό διαταραγμένο μεταβολισμό ασβεστίου ή υπερβολική άθροισηφωσφόρου (π.χ. υποπαραθυρεοειδισμός, ορισμένα νεφρικά νοσήματα, ραβδομυόλυση),αποτελούν τις πιο σημαντικές κατηγορίες νοσημάτων. Η χρόνια υπασβεστιαιμία συχνά προκαλεί συμπτώματα όπως:

• σπασμούς,
• κατάθλιψη,
• ψύχωση,
• διαταραχές συγκέντρωσης,
• καρδιακές διαταραχές,
• κοιλιακό πόνο και
• αναπνευστική ανακοπή.

Για την διαπίστωση της αιτίας της υπασβεστιαιμίας απαραίτητη είναι η λήψηλεπτομερούς ιστορικού του ασθενούς και της οικογένειάς του.

Προηγηθείσα εγχείρηση στονλαιμό συνηγορεί για βλάβη των παραθυρεοειδών από την εγχείρηση. Οικογενειακόιστορικό υπασβεστιαιμίας οδηγεί σε αναζήτηση γεννετικής διαταραχής, ενώ ηπαρουσία αυτοάνοσων καταστάσεων (όπως ν. Addison, ιδιαίτερα δε σε συνδυασμό μελεύκη ή και καντιντίαση δέρματος και βλεννογόνων) συνηγορεί για αυτοάνοσο πολυενδοκρινικόσύνδρομο τύπου 1. Ακόμα, ανοσολογική ανεπάρκεια σε συνδυασμό με συγγενείςανωμαλίες συνηγορούν για το σύνδρομο DiGeorge.

Ο σχετικόςεργαστηριακός έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει μετρήσεις στο αίμα του ασβεστίου (ολικού ή και ιονισμένου), των λευκωματινών,των φωσφορικών, του μαγνησίου και της κρεατινίνης, της παραθορμόνης(ακέραια παραθορμόνη, Intact PTH) και της 25(ΟΗ)βιταμίνης D.

Για να τεθεί η διάγνωση τουυποπαραθυρεοειδισμού πρέπει η Intact PTH να είναι φυσιολογική ή αναλογικά (προςτο ασβέστιο) ελαττωμένη, σε συνδυασμό με χαμηλές τιμές ασβεστίου (ολικού –διορθωμένου για τυχόν μεταβολές των λευκωματινών – ή ιονισμένου), χωρίς όμως ναυπάρχει υπομαγνησιαιμία και με επίπεδα φωσφορικών ορού υψηλά ή στα ανώτεραφυσιολογικά όρια.

Σημειώνεται, ακόμα πως, τοασβέστιο ούρων 24ώρου είναι χαμηλό τόσο στην σοβαρή υπασβεστιαιμία τουυποπαραθυρεοειδισμού όσο και στην έλλειψη βιταμίνης D. 

Η θεραπευτική αγωγή στοχεύειστον έλεγχο των συμπτωμάτων και – παράλληλα – στην ελαχιστοποίηση τωνεπιπλοκών. Ο τρόπος της θεραπευτικής αντιμετώπισης εξαρτάται από το αίτιο, τηνβαρύτητα των συμπτωμάτων, καθώς και από τα επίπεδα ασβεστίου  του αίματος.Ε

Ηαντιμετώπιση συνήθως περιλαμβάνει per os χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D. Σεσοβαρή υπασβεστιαιμία ή σε συμπτωματική υπασβεστιαιμία, μπορεί να χορηγηθείενδοφλέβια γλυκονικό ή χλωριούχο ασβέστιο. Σε περίπτωση συνύπαρξηςυπασβεσταιμίας και οξέωσης, η διόρθωση της υπασβεσταιμίας πρέπει να προηγείται,γιατί η οξέωση προστατεύει από την περαιτέρω μείωση της συγκέντρωσης τουιονισμένου ασβεστίου. Επειδή ηαιτιολογική θεραπεία δεν είναι συνήθως δυνατή (π.χ. υποπαραθυρεοειδισμός,γεννετικά σύνδρομα), η χρόνιααντιμετώπιση της υπασβεστιαιμίας με ασβέστιο και βιταμίνη D, αν και δεν είναι ηιδεώδης, παραμένει όμως και η μόνη εφικτή (με όλους τους περιορισμούς καιπροφυλάξεις που απαιτεί).

12:19 π.μ.