ΕπιμέλειαΑλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr
Οι λευχαιμίες είναινεοπλασματικές διαταραχές του αιμοποιητικού ιστού.
Χαρακτηρίζονται από υπερβολικήανάπτυξη του λευκοκυτταρικού ιστού, ο οποίος κατά κανόνα εκτός του μυελούδιηθεί διάφορα όργανα όπως το ήπαρ, το σπλήνα,τους λεμφαδένες και άλλα.Συνυπάρχουν συνήθως στο περιφερικό αίμα ποιοτικές και ποσοτικές μεταβολές τωνλευκοκυττάρων.
Όπως δηλώνει και η ίδια η λέξημπορούμε να πούμε πως αποτελεί την αύξηση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίωνπάνω από κάποιο όριο, με την προϋπόθεση ότι η αύξηση αυτή του αριθμού οφείλεταισε κλωνική αύξηση ενός είδους κυττάρου.
Πολλοί άνθρωποι θεωρούν τηλευχαιμία ως καρκίνο του αίματος. Είναι, στην πραγματικότητα, καρκίνοςτου μυελού των οστών - του "εργοστασίου" στα κόκκαλα όπουπαράγονται τα αιμοσφαίρια.
Είναι νοσήματα του αίματος,άγνωστης αιτιολογίας, που χαρακτηρίζονται από νεοπλασματική εξαλλαγή,υπερπλασία των κυττάρων της λευκής σειράς του αίματος και από ανώμαλοπολλαπλασιασμό των κυττάρων των λευκοποιητικών ιστών δηλαδή αυτών που παράγουν τα λευκά αιμοσφαίρια ή λευκοκύτταρα και απότην είσοδο των κυττάρων αυτών στην κυκλοφορία του αίματος πριν από την ωρίμανσήτους.
Είναι η συχνότερη κακοήθηςνεοπλασματική νόσος της παιδικής ηλικίας και χαρακτηρίζεται από τη συνεχήάθροιση νεοπλασματικών αιμοποιητικών κυττάρων στο μυελό των οστών. Είναι νόσημαμε ευρύ και ετερογενές φάσμα τόσο ως προς τον αιματολογικό και κλινικόφαινότυπο, όσο και ως προς τους υποκείμενους βιολογικούς μηχανισμούς τηςπαθογένειας της. Ο ακριβής παθογενετικός μηχανισμός της δεν έχει πλήρωςδιευκρινισθεί, αλλά είναι πολύ πιθανό να οφείλεται σε γενετική βλάβη τουπολυδύναμου αιμοποιητικού προγονικού κυττάρου, που οδηγεί σε κλωνική εξάπλωσηκαι αναστολή της διαφοροποίησής του σε κάποιο στάδιο της ωρίμανσής του.
Η λευχαιμία εμφανίζεταιόταν αρχίζει το σώμα να συσσωρεύει εμφανώς μη φυσιολογικά λευκάαιμοσφαίρια. Στη διαδικασία αυτή, τα ώριμα αιμοσφαίρια μειώνονται σεαριθμό και ικανότητα.
Κατά τη λευχαιμία, η κανονικήαναλογία των λευκών προς τα ερυθρά (1:500) αλλάζει, έτσι ώστε να κατεβαίνειμέχρι 1:20 ή και λιγότερο ακόμη. Η λευχαιμία προσβάλλει το αιμοποιητικό σύστημαπου αποτελείται από διάφορα κύτταρα με διαφορετική μορφή και λειτουργία.Παράγονται στο μυελό των οστών, ο οποίος βρίσκεται σε όλα τα οστά ιδιαίτερα όμωςστα μεγάλα (μηριαίο, κνήμη, λεκάνη, στέρνο κλπ).Αυτά τα διαφορετικά κύτταραστις διάφορες μορφές εξέλιξης τους ομαδοποιούνται σε 3 κυρίως κατηγορίες(σειρές):
α. ερυθρά σειρά πουπεριλαμβάνει κύτταρα που εξελίσσονται στα ώριμα ερυθρά αιμοσφαίρια που είναιαπαραίτητα για τη μεταφορά το οξυγόνο και θρεπτικών ουσιών σε όλους τους ιστούςτου σώματος και την αποβολή αχρήστων προϊόντων, όπως το διοξείδιο του άνθρακα,δια μέσου των πνευμόνων.
β. κοκκιώδης σειρά πουπεριλαμβάνει τα λευκά αιμοσφαίρια που είναι απαραίτητα για την άμυνα τουοργανισμού και την αποτελεσματική καταπολέμηση των λοιμώξεων
γ. μεγακαρυοκυτταρική σειράπου περιλαμβάνει κύτταρα που εξελίσσονται στα αιμοπετάλια που είναι κύτταρα πουσυμβάλλουν στην αποφυγή αιμορραγιών.
Όταν το άτομο νοσήσει απόλευχαιμία, στο μυελό των οστών παρατηρείται μία υπερπαραγωγή παθολογικών (στημορφή και στη λειτουργία) λευκών αιμοσφαιρίων που δεν επιτελούν την φυσιολογικήτους λειτουργία που είναι η αντιμετώπιση των λοιμώξεων. Για αυτό και ηλευχαιμία ονομάζεται και καρκίνος του αίματος
Όταν τα λευχαιμικά αυτάκύτταρα «γεμίσουν» τον μυελό των οστών μειώνεται σημαντικά η παραγωγή τωνφυσιολογικών του κυττάρων δηλαδή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, των λευκώναιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων. Όσο ο αριθμός των φυσιολογικών κυττάρωνμειώνεται αρχίζουν τα συμπτώματα που είναι μεταξύ των άλλων εύκολη κόπωση καιωχρότητα (ελάττωση ερυθρών αιμοσφαιρίων δηλαδή αναιμία), πυρετός και λοιμώξεις(ελάττωση των λευκών αιμοσφαιρίων) και αιμορραγικές εκδηλώσεις στο δέρμα ήστους βλεννογόνους (ελάττωση αιμοπεταλίων).
Μορφές λευχαιμίας
Η λευχαιμία χωρίζεται σε 2κατηγορίες: στις οξείες και στις χρόνιες λευχαμίες. Οι οξείες λευχαιμίεςπαρουσιάζονται κυρίως στα παιδιά, που συνήθως ξεκινούν από τη βρεφική ηλικίαμέχρι τα 20 τους χρόνια, οι χρόνιες συνήθως προσβάλουν άτομα από τα 50 τουςχρόνια και πάνω. Τα πιο συνηθισμένα είδη λευχαιμίας είναι η Μυελογενής και ηΛεμφοβλαστική που μπορούν να είναι οξείες ή χρόνιες λευχαμίες. Ο όροςμυελογενής ή λεμφοβλαστική καθορίζει τον τύπο των κυττάρων που περιπλέκονταιστην κάθε περίπτωση.
Έτσι έχουμε τα 4 κύρια είδηλευχαιμίας:
* Οξεία ΛεμφοβλαστικήΛευχαιμία-Acute Lyphoblastic Leukemia (ALL)
* Χρόνια ΛεμφοβλαστικήΛευχαιμία- Chronic Lymphocytic Leukemia (CLL)
* Οξεία Μυελογενής Λευχαιμία-Acute Myelogenous Leukemia (AML)
* Χρόνια Μυελογενής Λευχαιμία-Chronic Myelogenous Leukemia (CML)
Στη περίπτωση της οξείαςμορφής λευχαιμίας τα λευχαιμικά κύτταρα, που είναι ανώριμα και μηλειτουργήσιμα, αναπτύσσονται πολύ γρήγορα. Ό μυελός συχνά δεν μπορεί να παράγειαρκετά φυσιολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια.
Στη χρόνια μορφή λευχαιμίας,στα πρώτα στάδια, ο μυελός λειτουργεί κανονικά, τα λευχαιμικά κύτταρααναπτύσσονται πιο αργά, επιτρέποντας έτσι και τη δημιουργία περισσότερωνφυσιολογικών κυττάρων. Αυτός είναι και ο λόγος που τα συμπτώματα αργούν ναεμφανιστούν, έτσι μπορεί να περάσουν μήνες ή ακόμα και χρόνια μέχρι να ληφθούνμέτρα για την αντιμετώπιση της.
Άλλες μορφές λευχαιμίας καιαιματολογικές ασθένειες
* Οξεία ΠρομυελοκυτταρικήΛευχαιμία- Acute Promyelocytic Leukemia
* Τριχωτή ΚυτταρικήΛευχαιμία-Hairy cell leukemia (HCL)
* Ataxia Telangiectasia (AT)
* Ασθένεια Χότσκιν-HodgkinDisease(HD)
* Ασθένεια Non-HodgkinΛέμφωμα-Non-Hodgkin Lymphoma (NHL)
* Μυέλωμα-Myeloma (MS)
* Μυελοδυσπλασία-Myelodysplasia(MDS)
Τιπροκαλεί αυτές τις ασθένειες;
Οι αιτίες της λευχαιμίας,λεμφώματος, μυελώματος και των σχετικών αιματολογικών διαταραχών δενείναι ακριβώς γνωστές.
Τα μόνα αίτια που είναιαπeδειγμένα ότι προκαλούν λευχαιμία είναι η ιονίζουσα ακτινοβολία. Όπως τοατύχημα στο Τσέρνοπηλ, όπου είχε καταστραφεί ο Πυρηνικός σταθμός και πολλάπαιδιά που είχαν εκτεθεί στη ακτινοβολία είχαν αρρωστήσει με λευχαιμία.
Άλλη αιτία που προκαλείλευχαιμία είναι χημικές ουσίες όπως το βενζένιο, μία χημική ουσία πουχρησιμοποιείται σαν διαλύτης για μπογιές.
Ωστόσο, λίγοι παράγοντεςόπως φαίνεται επηρεάζουν την ανάπτυξή τους.
Αυτοί οι παράγοντεςκινδύνου αποτελούν μέρος μόνο της αιτίας σε ένα συγκεκριμένο ασθενή καιεξηγούν έναν πολύ μικρό αριθμό του συνόλου των κρουσμάτων. Στιςπερισσότερες περιπτώσεις η αιτία παραμένει άγνωστη. Αν έχετε έναν ήπερισσότερους από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου δεν σημαίνει ότι θααναπτύξετε σίγουρα μια απ' αυτές τις ασθένειες.
• Γενετικοί παράγοντες
• Ακτινοβολία
• Χημικές ουσίες
• Ιός
Ποια είναι τα συμπτώματα τηςλευχαιμίας;
Τα συμπτώματα της λευχαιμίαςσχετίζονται με την ελάττωση των φυσιολογικών αιμοποιητικών κυττάρων στο μυελότων οστών που αυτό έχει σαν συνέπεια την αδυναμία του οργανισμού, αιμοραγίεςαπό τη μύτη, τα ούλα και πυρετός με ή χωρίς διαπιστωμένη λοίμωξη.
Άλλα συμπτώματα είναι πόνοςστα οστά και η παρουσία λεμφαδένων κυρίως στον τράχηλο, διόγκωση ήπατος καισπλήνας.
Τα κύρια συμπτώματα είναι:
- Αδυναμία και κόπωση.
- Συχνές λοιμώξεις.
- Πυρετοί πολλές φορές χωρίςλόγο.
- Μώλωπες που εμφανίζονται μεαπλά κτυπήματα ή ακόμα και με μικρή πίεση του δέρματος. Οι μώλωπες αυτοίμεγαλώνουν και αργούν να υποχωρήσουν.
- Αιμορραγίες από τουςβλεννογόνους αδένες, από τα έντερα ή και από το δέρμα.
- Πόνος στα οστά.
- Παρουσία και πρήξιμολεμφαδένων κυρίως στις μασχάλες, στο τράχηλο και στο λαιμό.
- Επίσης πρήξιμο παρουσιάζεται και στους όρχεις.
Πώς γίνεται η διάγνωση τηςλευχαιμίας;
Τα συμπτώματα της λευχαιμίαςκαι των σχετικών διαταραχών του μυελού των οστών είναι χαρακτηριστικάπολλών άλλων ασθενειών. Ορισμένοι τύποι λευχαιμίας δεν προκαλούνκαθόλου συμπτώματα μέχρι να φτάσει η ασθένεια σε προχωρημένο στάδιο καιμερικές φορές ούτε και τότε. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι ακόμη και ηπολύ έγκαιρη διάγνωση θα απέτρεπε την επέκταση της ασθένειας, επειδή ηλευχαιμία επεκτείνεται στο μυελό των οστών από τότε που αρχίζει.
Η λευχαιμία εντοπίζεται μεδύο εξετάσεις - εξέταση αίματος καιβιοψία μυελού των οστών.
Όταν λαμβάνεται δείγμααίματος και αναλύεται με το μικροσκόπιο, μετριούνται οι αριθμοί λευκώναιμοσφαιρίων και αιμοπεταλίων στο δείγμα.
Αν ο αριθμός λευκώναιμοσφαιρίων είναι μη φυσιολογικός μπορεί να υπάρχει: χαμηλός αριθμόςαιμοπεταλίων· χαμηλοί αριθμοί ερυθρών αιμοσφαιρίων· χαμηλός αριθμόςώριμων λευκών αιμοσφαιρίων· ή υψηλοί αριθμοί ανώριμων ή πρόωρααποδεσμευμένων λευκών αιμοσφαιρίων (που αποκαλούνται βλαστικά [blasts]).
Θα εκτελείται τότε βιοψίαμυελού των οστών. Σ' αυτή την εξέταση, ο γιατρός χρησιμοποιεί βελόνα καισύριγγα για να αφαιρέσει ένα τμήμα μυελού των οστών. Χρησιμοποιούνταιπαυσίπονα, τοπικά ή με ένεση, κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας.Αυτά τα νέα φάρμακα μειώνουν τον πόνο της διαδικασίας.
Το δείγμα μυελού των οστώναναλύεται χρησιμοποιώντας μια ευρεία ποικιλία εξετάσεων, απόμικροσκοπική ανάλυση μέχρι ειδικές μελέτες καλλιέργειας μυελού τωνοστών. Γίνεται έπειτα η διάγνωση.
Αντίθετα από την κοινήαντίληψη, τα λευχαιμικά κύτταρα δεν αναπτύσσονται πάντα γρηγορότερα απότα φυσιολογικά κύτταρα. Πράγματι, πειράματα σε ερευνητικά εργαστήριαυποδεικνύουν ότι μερικά λευχαιμικά κύτταρα μπορεί μάλιστα νααναπτύσσονται πιο αργά από τα φυσιολογικά κύτταρα.
Οι υψηλοί αριθμοί στο αίμαπροκαλούνται από τη συσσώρευση λευχαιμικών κυττάρων σε αιμοφόρα αγγεία.Τα ανώριμα λευχαιμικά κύτταρα συσσωρεύονται στα αιμοφόρα αγγεία επειδήδεν χρησιμοποιούνται από το σώμα.
Επομένως, οι αριθμοί τουςόλο και αυξάνονται. Πολύ υψηλοί αριθμοί κυττάρων στο αίμα μπορούν ναοδηγήσουν στην απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων και σε φθορά των ιστών τουσώματος. Το αίμα γίνεται πολύ πυκνό και κολλώδες, καθιστώντας δύσκολητη φυσιολογική κυκλοφορία. Αυτό το πρόβλημα είναι ένα από τααποτελέσματα της λευχαιμίας που επιδιώκει να υπερνικήσει η θεραπεία.
Υπάρχει θεραπεία για τηλευχαιμία;
Ναι υπάρχει θεραπεία για τη λευχαιμίαμε ποσοστά επιτυχίας 80-90%.Η Θεραπεία γίνεται σε εξειδικευμένα ιατρικά κέντραή σε εξειδικευμένες ιατρικές μονάδες του νοσοκομείου, με εκπαιδευμένους ιατρούςκαι νοσοκόμες, με έμπειρο ψυχολόγο και κοινωνική λειτουργό. Η θεραπείαεξαρτάται από το είδος και με το πόσο προχωρημένη είναι η ασθένεια, για αυτόυπάρχουν διάφορά είδη θεραπείας όπως:
1. Χημειοθεραπείες, που είναισυνδυασμός φαρμάκων. Ο συνδυασμός των φαρμάκων, οι δόσεις, ο τρόπος χορήγησηςκαι ο χρόνος χορήγησης, αναφέρονται ως πρωτόκολλα θεραπείας. Τα φάρμακα αυτάχορηγούνται κυρίως ενδοφλέβια δια μέσου ειδικών κεντρικών φλεβικών καθετήρων(καθετήρες Hickman), ή σπανιότερα από το στόμα. Η χημειοθεραπεία καταστρέφει τααιμοποιητικά κύτταρα, υγιή και καρκινικά. Σημαντικό μέρος της θεραπείας τηςλευχαιμίας αποτελεί η προφύλαξη του Κεντρικού Νευρικού συστήματος η οποίαπεριλαμβάνει την χορήγηση ειδικών φαρμάκων (ενδοραχιαία έγχυση) . Οιχημειοθεραπείες γίνονται εντός νοσοκομείου ή στο σπίτι ανάλογα με τηχημειοθεραπεία.
2. Ραδιοθεραπεία, που συνήθωςείναι ολική, αλλά όχι πάντα, γίνεται πριν τη μεταμόσχευση με σκοπό νακαταστρέψει όλα τα κύτταρα, φυσιολογικά και καρκινικά για να προετοιμάσει τονοργανισμό να δεχθεί το μυελό.
3. Μεταμόσχευση μυελού τωνοστών. Υπάρχουν 2 είδη μεταμόσχευσης, η αλλογενής και η αυτόλογη. Η αλλογενήςμεταμόσχευσή γίνεται με το μυελό κάποιου συμβατού δότη, που συνήθως είναι απότα μέλη της οικογένειας (αδέλφια), εφόσον υπάρχει συμβατότητα. Σε περιπτώσειςπου πρέπει να γίνει αλλογενής μεταμόσχευση και δεν υπάρχει συμβατότητα με ταμέλη της οικογένειας, τότε αναζητείται συμβατός δότης μέσω διεθνούς τράπεζαςδοτών μυελού. Το άλλο είδος μεταμόσχευσης είναι η αυτόλογη μεταμόσχευση, ηοποία γίνεται με τον μυελό του ίδιου του ασθενή αφού πρώτα καθαρίσει από τουςβλάστες μετά από δυνατές χημειοθεραπείες .Και στις δύο περιπτώσεις ημεταμόσχευση γίνεται ενδοφλέβιος, όπως γίνεται και η μετάγγιση αίματος. Ημεταμόσχευση μυελού των οστών γίνεται σε περιπτώσεις όπου η ασθένεια δείχνειότι θα ξαναεμφανιστεί και γίνονται σε ιατρικά κέντρα ή νοσοκομεία.
4. Μεταμόσχευση περιφερικώναρχέγονων κυττάρων, μία μέθοδος, που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια με μεγάληεπιτυχία. Τα αρχέγονα κύτταρα που βρίσκονται στο μυελό, με τη χορήγηση ενόςφαρμάκου βγαίνουν από το μυελό και πηγαίνουν στο περιφερικό αίμα, μέσα στοκυκλοφοριακό σύστημα. Μαζεύονται με ειδικό μηχάνημα και μεταμοσχεύονται στονασθενή, μετά από ειδική θεραπεία. Το πλεονέκτημα που έχει η μεταμόσχευση τωνπεριφερικών αρχέγονων κυττάρων σε σύγκριση με τη μεταμόσχευση του μυελού τωνοστών είναι ότι στη πρώτη ο νέος μυελός, λειτουργεί πιο γρήγορα έτσι ο ασθενήςαναρρώνει πιο γρήγορα.
Η θεραπεία διαρκεί από 1-3χρόνια. Σε αρκετές περιπτώσεις ο ασθενής ξεκινά τη θεραπεία στο νοσοκομείο καιτη τελειώνει στο σπίτι ή σε εξωτερικό ιατρείο. Όταν περάσουν 5 χρόνια μετά τοτέλος της τελευταίας θεραπείας και δεν εμφανιστεί ξανά η ασθένεια, τότεθεωρείται ότι ο ασθενής έχει θεραπευτεί τελείως και έχει τις ίδιες πιθανότητεςνα ασθενήσει ξανά, όπως ένας υγιής άνθρωπος που δεν είχε ασθενήσει ποτέ του με λευχαιμία.
Πηγέςαρχέγονων κυττάρων
Μυελός των οστών: αρχέγονα κύτταρα μπορούν να συλλέγονται από το μυελό των οστών ενόςδότη. Αυτό απαιτεί τη χορήγηση στο δότη γενικού αναισθητικού έτσι ώστενα μπορούν τα κύτταρα να συλλέγονται με πολλαπλές παρακεντήσεις βελόναςαπό τον πυελικό μυελό των οστών.
Περιφερικό αίμα: αρχέγονα κύτταρα μπορούν να εντοπιστούν σε φυσιολογικό αίμα σε πολύμικρούς αριθμούς. Μετά τη χημειοθεραπεία ή θεραπευτική αγωγή μεδιεγερτικό μυελού των οστών, που συχνά αποκαλείται G-CSF, τα αρχέγονακύτταρα αποχωρούν από το μυελό των οστών σε αυξανόμενους αριθμούς καιεισέρχονται στο περιφερικό αίμα. Μπορούν τότε να συλλέγονται με ειδικήτεχνική αποκομιδής χρησιμοποιώντας μηχανή διαχωρισμού κυττάρων.
Αίμα ομφάλιου λώρου: το αίμα του ομφάλιου λώρου απορρίπτεται συνήθως όταν γεννιέται έναβρέφος. Αποτελεί μια πλούσια πηγή αρχέγονων κυττάρων. Αυτά τα κύτταραμπορούν να εξάγονται από το λώρο που απορρίπτεται μετά τη γέννησηβρέφους, να αποθηκεύονται μόνιμα και μπορούν να αποτελούν μια πηγήμυελού των οστών. Αυτή η διαδικασία δεν είναι επικίνδυνη για το μωρό ήτη μητέρα.
Άλλες θεραπείες είναι ημεταμόσχευση κυττάρων του ομφάλιου λώρου από νεογνά και με διάφορα φάρμακα γιαορισμένα είδη λευχαιμίας.
Τι σημαίνει υποτροπήλευχαιμίας;
Υποτροπή λευχαιμίας είναι ηεπανεμφάνιση της λευχαιμίας μετά τη θεραπεία. Η νόσος μπορεί να επανεμφανιστείστο μυελό των οστών, στο κεντρικό νευρικό σύστημα ή στους όρχεις αν πρόκειταιγια αγόρι ή και συνδυασμό των πιο πάνω.
Η υποτροπή μπορεί ναεμφανιστεί μετά τη θεραπεία μέσα σε διάστημα 5 χρόνων. Συνήθως όμως ανεμφανιστεί, εμφανίζεται τα 2 πρώτα χρόνια.
Η αντιμετώπιση της απαιτείισχυρότερη θεραπεία ή ακόμα και αλλογενή μεταμόσχευση.
Η υποτροπή συμβαίνει μόνο σεμερικές περιπτώσεις.
Πως είναι η ζωή του ασθενήμετά την ίαση;
Μετά την ίαση ο ασθενής θαπρέπει να προσέχει για μια περίοδο 1-2 χρόνια, από ιώσεις, μολύνσεις καικρυολογήματα. Επειδή οι θεραπείες είναι αρκετά δυνατές, ο οργανισμός εξασθενείκαι χρειάζεται χρόνο για να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα λειτουργίας τουκαι να μπορέσει να προστατεύει τον οργανισμό, όπως οι υγιείς άνθρωποι. Νααποφεύγονται οι κλειστοί χώροι με πολύ κόσμο, γιατί είναι πιο εύκολο ναμεταφερθούν τα μικρόβια. Όταν ο ασθενής ασθενήσει θέλει πιο πολύ χρόνο ναθεραπευτεί από ένα υγιή άνθρωπο, γιατί ο οργανισμός του ακόμα είναιεξασθενημένος, ακόμα και για ένα απλό κρυολόγημα. Αυτό μπορεί να προκαλέσειάλλες επιπλοκές στον οργανισμό, όπως πνευμονία. Για αυτό το λόγο ο ασθενήςείναι σημαντικό να σκέφτεται πρώτα τη δική του υγεία και μετά όλα τα άλλα.Πρέπει να έχει ένα πλούσιο διαιτολόγιο με βιταμίνες και πρωτεΐνες. Ναξεκουράζεται και να μην ταλαιπωρείται. Να ασχολείται με δραστηριότητες που τονευχαριστούν και τον κάνουν να νιώθει ωραία.
Αφού περάσει αυτή η περίοδος,τότε ο ασθενής δεν είναι πλέον ασθενής, αλλά ένας υγιής άνθρωπος, που μπορεί ναασχοληθεί με όποια δραστηριότητα θέλει. Μπορεί να φοιτήσει να εργαστεί, ναασκηθεί και να φτιάξει οικογένεια.
Δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με προκατάληψη ήφόβο για την υγεία του, αλλά σαν ένας άνθρωπος όπως όλοι μας. Αντιθέτως μάλισταοι άνθρωποι που ξεπέρασαν τέτοιου είδους ασθένειες έχουν γίνει πολύ δυνατοί καιμπορούν και ξεπερνούν τα προβλήματα της ζωής πιο εύκολα, γιατί ξέρουν ότι δενυπάρχει πιο μεγάλο δώρο στη ζωή από την υγεία.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου