Συντάκτης:Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr
Ο καρκίνος του προστάτη εμφανίζεται στις μεγαλύτερες ηλικίες, είναι οπρώτος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες των δυτικών κοινωνιών και αποτελεί τηδεύτερη, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, αιτία θανάτου από νεοπλασματική νόσο.
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που θεωρούνται επιβαρυντικοί για την ανάπτυξηκαρκίνου του προστάτη. Οι σημαντικότεροι είναι η ηλικία, ειδικά από τα 50 καιάνω,η κληρονομικότητα, ειδικά η ύπαρξη συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο τουπροστάτη,η παχυσαρκία, η διατροφή που είναι πλούσια σε ζωικά λίπη και πτωχή σεφυτικές ίνες.
Οι περισσότεροι ασθενείς με πρώιμου σταδίου καρκίνο του προστάτη, είναιασυμπτωματικοί. Η παρουσία συμπτωμάτων συχνά σημαίνει, είτε τοπικά προχωρημένηνόσο, είτε μεταστατική νόσο. Συνεπώς μπορεί να εμφανιστούν αποφρακτικά (π.χ.δυσκολία στην ούρηση), ή ερεθιστικά συμπτώματα (π.χ. συχνουρία) λόγω τηςτοπικής ανάπτυξης του όγκου μέσα στην ουρήθρα ή στην κύστη. Οι μεταστάσεις σταοστά προκαλούν οστικό πόνο.
Μια από τις πιο σημαντικές προόδους στην διάγνωση καιαντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη (Κ.Π.) είναι η ανακάλυψη του PSA. Το PSAανακαλύφθηκε στον προστατικό ιστό το 1970 (Ablin et al) , στο προστατικό υγρότο 1971 (Hara et al ) και μετρήθηκε στο πλάσμα το 1980 ( Kuriyama et al 1980).Από το 1988 χρησιμοποιείται ευρέως σαν δείκτης του καρκίνου του προστάτη(Stamey et al 1987, Oesterling et al 1988).
Το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA, Prostate-Specific Antigen) είναι μια γλυκοπρωτείνη, που ανευρίσκεται αποκλειστικάστα επιθηλιακά κύτταρα του προστάτη και σε μικρές ποσότητες στις σπερματοδόχες κύστεις, στους αδένεςτου Skene στη γυναίκα και στην ουρήθρα.
Μια μικρή ποσότητα εισέρχεται στην κυκλοφορία καικυκλοφορεί σαν ελεύθερο(free) ή σαν συνδεδεμένο(comlexed). Το σύνολο αυτών τωνδύο αποτελεί το συνολικό (total) PSA.
Ανιχνεύεται στο αίμα και αύξηση της τιμής του περά των φυσιολογικών ορίωνμπορεί να σημαίνει πάθηση του προστάτη. Η πάθηση που μπορεί να προκαλεί τηναύξηση αυτή, δεν είναι απαραίτητα ο καρκίνος καθώς τόσο η φυσιολογική διόγκωσητου οργάνου λόγω ηλικίας(καλοήθης υπερπλασία προστάτη) όσο και η λοίμωξη(προστατίτιδα) μπορεί να αυξήσουν την τιμή του PSA.
Ο χρόνος ημίσειας ζωής του PSA είναι 2-3 ημέρες.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
ΦΥΣ.ΤΙΜΗ: 0-4 ngml.
AΥΞΗΣΗ ΣΕ: Παρουσία νόσου στον προστάτη, βιοψία,διορθικό υπερηχογράφημα. Η δακτυλική μπορεί να αυξήσει την τιμή του PSA αλλά δεν είναι κλινικά σημαντική
ΜΕΙΩΣΗ ΣΕ: Εκσπερμάτιση, φιναστερίδη, προστατεκτομή.
O Oesterling το 1993 μελέτησε ένα μεγάλο αριθμό ατόμωνχωρίς καρκίνο του προστάτη και καθόρισε τις φυσιολογικές τιμές ανάλογα μετην ηλικία.
Γενικά τα επίπεδα του PSA αυξάνουν κατά 0,04ngml τοχρόνο ή κατά 3,2% το χρόνο για ένα άτομο ηλικίας 60 ετών.
40-50 = 0- 2,5
50-60 = ως 3,5
60-70 = ως 4,5
70-80 = ως 6,5
ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ PSA ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΣΕ :
- ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
- ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ
- ΠΡΟΣΤΑΤΙΤΙΔΑ
- ΕΜΦΡΑΚΤΟ
- ΒΙΟΨΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
- ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΕΡΕΘΙΣΜΟΙ
Μία τιμή μεγαλύτερη του 4ng/ml φαίνεται να είναι το κατώφλι πάνω από το οποίο θα ζητηθεί να γίνει βιοψίααν και η ειδικότητα της εξέτασης είναι αρκετά χαμηλή για τιμές μικρότερες των10 ng/ml.Το γεγονός ότι ένα ποσοστό 25%-40% ανδρών με τιμές PSA 4-10 ng/ml θαέχουν καρκίνο του προστάτη σημαίνει αυτόματα ότι το 60%-70% των ανδρών με τιμέςPSA 4-10 ng/ml θα υποβληθούν σε βιοψία που δεν είναι απαραίτητη. Από την άλληόμως, όταν συγκρίθηκαν άνδρες με τιμές PSA <1ng/ml με άλλους που έχουν τιμέςμεταξύ των 2-3 ng/ml, βρέθηκε ότι οι δεύτεροι έχουν περίπου 7 φορές μεγαλύτερηπιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη σε διάρκεια 10 ετών έναντι τωνπρώτων. Επίπεδα του PSA πάνω από 10ng/ml θέτουν μόνο την υποψία για καρκίνο τουπροστάτη , με ένα ποσοστό ανίχνευσης πάνω από 30%. Αν υπάρχει και μια μηφυσιολογική δακτυλική εξέταση, η υποψία γίνεται ακόμη ισχυρότερη. Τονίζεται ότιμια φυσιολογική τιμή PSA δεν πρέπει να εφησυχάζει τον εξεταζόμενο. Για τολόγο αυτό σε πολλές μελέτες προτείνεται το κατώφλι των 2,5-3ng/ml, ώστε ναζητηθεί βιοψία.
Για να βελτιωθείη ειδικότητα της εξέτασης, όταν οι τιμές βρίσκονται μεταξύ των 2-10 ng/ml,έχειπροταθεί πλήθος παραμέτρων που σχετίζονται με το PSA, όπως το ελεύθερο PSA(fPSA), που είναι η ενζυμικά ενεργή μορφή(~30%) και το complex PSA (cPSA), πουείναι το PSA το οποίο είναι συνδεδεμένο με την α1-αντιχυμοθρθψίνη(~70%).Επιπρόσθετα, σε πολλές μελέτες συνιστάται το πηλίκο Ελεύθερο προς Ολικό PSA (fPSA / t PSA) ως ο πιο αξιόπιστος τρόπος βελτίωσηςτης ειδικότητας της εξέτασης του PSA σε περιοχές τιμών 2-10 ng/ml, δηλαδή ως οπιο αξιόπιστος τρόπος διαχωρισμού περιστατικών καρκίνου του προστάτη απόπεριστατικά με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.
Συγκεκριμέναασθενείς με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη εμφανίζουν στον ορό ψηλότεραεπίπεδα ελεύθερου PSA (f PSA) σε σχέση με εκείνους που έχουν καρκίνο τουπροστάτη.
Έτσι ο λόγοςfPSA/tPSA παρουσιάζει χαμηλότερες τιμές στους ασθενείς με καρκίνο του προστάτηέναντι εκείνων που έχουν καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.
Διαβάστεεπίσης:
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου