Ο κίνδυνος επανεμφάνισης και μετάδοσης της ελονοσίας, είναι υπαρκτός. Πώς αντιμετωπίζεται;

25 Απριλίου - Παγκόσμια ημερά κατα της Ελονοσίας

Επιμέλεια: Αγγελική Μήλιου, βιολόγος,  medlabnews.gr

Η ελονοσία σκοτώνει περισσότερους από 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνοστον κόσμο, πολύ περισσότερους από ό,τι θα πίστευε κανείς και ο αριθμός τωννεκρών ανάμεσα στους ενήλικες είναι αυξημένος, σύμφωνα με μελέτη πουδημοσιεύεται την Παρασκευή στο επιστημονικό έντυπο The Lancet.

Όμως υπάρχουν και καλά νέα: ταστοιχεία δείχνουν με σαφήνεια μείωση της θνησιμότητας χάρη στις προσπάθειες τωντελευταίων δέκα ετών (δραστικά εντομοκτόνα, βελτίωση των θεραπειών). Από το 2004 ως σήμερα ο αριθμός των θανάτωναπό ελονοσία έχει πέσει κατά ένα τρίτο.. Την τελευταία δεκαετία θεραπεύθηκαν230 εκατομμύρια περιπτώσεις ελονοσίας με χρήση φαρμάκων. Επίσης διανεμήθηκανισάριθμες ειδικά εμποτισμένες κουνουπιέρες με αποτέλεσμα η νόσος να τεθεί υπόσημαντικό έλεγχο.

Η Ελλάδα ήταν ενδημική γιατην ελονοσία χώρα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘60. Από το 1946 έωςτο 1960 εφαρμόστηκε εντατικό Εθνικό Πρόγραμμα Εκρίζωσης της νόσου. ΗΕλλάδα θεωρείται «χώρα ελεύθερη ελονοσίας» από το 1974. Από το 1975 έωςτο 2008 δηλώνονταν στο ΚΕΕΛΠΝΟ περίπου 30-50 «εισαγόμενα» περιστατικάετησίως. Το 2009 και 2011, όμως, εμφανίστηκαν συρροές περιστατικώνελονοσίας από P.vivax με ενδείξεις «εγχώριας μετάδοσης» (δηλαδή κρούσματαπου δεν ανέφεραν ιστορικό μετακίνησης σε ενδημικές για την ελονοσίαχώρες) στην περιοχή του Ευρώτα Λακωνίας, ενώ σποραδικά περιστατικά με P.vivaxεμφανίστηκαν το 2011 και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας (Εύβοια,Ανατολική Αττική, Λάρισα και Βοιωτία).

Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, πέρσιτο καλοκαίρι του 2011 καταγράφηκαν 8 θάνατοι και 101 κρούσματα του ιού του Δ.Νείλου σε 5 περιφέρειες της χώρας, ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2010 τακρούσματα ξεπέρασαν τα 260 και οι θάνατοι άγγιξαν τους 34. Οι ψεκασμοίαποτελούν το βασικό τρόπο αποφυγής ενδεχόμενης εξάπλωσης κρουσμάτων νόσων όπωςτου Δυτικού Νείλου, του Δάγκειου πυρετού και της ελονοσίας, που μεταδίδονται μετο τσίμπημα του κουνουπιού.

Η αλλαγή των κλιματολογικώνσυνθηκών των τελευταίων χρόνων ευνοεί την ανάπτυξη των συγκεκριμένωνπληθυσμών εντόμων σε διάφορες περιοχές της χώρας μας. Το φαινόμενο αυτό,σε συνάρτηση με την εισαγωγή των πλασμωδίων από ενδιάμεσους ξενιστές(σημ. άτομα προερχόμενα από ενδημικές για την ελονοσία χώρες)καταδεικνύει ότι ο κίνδυνος επανεμφάνισης και μετάδοσης της ελονοσίας σεδιάφορες περιοχές της χώρας μας είναι υπαρκτός.

Η ελονοσία είναι μίασοβαρή νόσος που οφείλεται στο πλασμώδιο (Plasmodium), ένα μικροοργανισμό(παράσιτο) που προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα.
Tα γνωστά καιπιο συνήθη είδη του παρασίτου που προκαλούν την νόσο είναι τα ακόλουθα: Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax,Plasmodium ovale και Plasmodiummalariae. Απ’ αυτά το Plasmodium falciparum είναι πιο πιθανό ναπροκαλέσει σοβαρή λοίμωξη, και εάν δεν αντιμετωπιστεί με κατάλληληθεραπεία, μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.

Πως μεταδίδεται η ελονοσία;

• Με τσίμπημα από θηλυκόμολυσμένο κουνούπι που ανήκει στο γένος Anopheles (Ανωφελής). Μόνο κουνούπια του γένους αυτούμπορούν να μεταδώσουν την ελονοσία και πρέπει προηγουμένως να έχουντσιμπήσει άτομο που είναι μολυσμένο με το παράσιτο που προκαλεί τηνελονοσία.

• Με μετάγγιση αίματος,μεταμόσχευση οργάνων και χρήση μολυσμένων βελονών ή συριγγών.Σπανιότερα η μετάδοση μπορεί να γίνει και από την μητέρα στο έμβρυο.

• Το παράσιτο δενμεταδίδεται από άτομο σε άτομο. ∆εν μεταδίδεται μέσω της συνήθουςκοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.

Κλινικά συμπτώματα καισημεία ήπιας- μη επιπλεγμένης ελονοσίας

Τα συμπτώματα της λοίμωξης,ειδικά στην έναρξη της, είναι μη ειδικά και μπορεί να περιλαμβάνουν:

•            Πυρετό ή δεκατικήπυρετική κίνηση
•            Φρίκια
•            Κεφαλαλγία
•            Αρθραλγίες /Μυαλγίες
•            Καταβολή/κακουχία
•            Εφίδρωση
•            Ναυτία/εμέτους
•            Κοιλιακό άλγοςή/και διάρροιες 
Αν και περιγράφεται ότι τα συμπτώματα αυτά (πυρετός,εφιδρώσεις, ρίγη) μπορεί να εμφανίζονται περιοδικά («τριταίος ήτεταρταίος πυρετός»), συνήθως δεν εμφανίζονται με τυπική περιοδικότητα. 
Προσοχή! Η κλινική εικόνα της ελονοσίας δενείναι καθόλου ειδική και η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί με την συμπτωματολογίακοινών λοιμώξεων (γριπώδης συνδρομή, ξηρός βήχας, διάρροια κ.α) 
Κατάτην κλινικοεργαστηριακή εκτίμηση του ασθενούς ενδεχομένως ναανευρίσκονται:
•            Ηπατομεγαλία
•            Σπληνομεγαλία
•            Υπικτερική χροιάεπιπεφυκότων
•            Ήπια αναιμία ή/καιθρομβοπενία
•            Ήπιες διαταραχέςτης πήξης, αυξημένες τρανσαμινάσες και μικρή αύξηση ουρίας/κρεατινίνης
•            Χαμηλού βαθμούπαρασιταιμία (<5.000 παράσιτα/μl αίματος ή προσβεβλημένα <0.1% των 
ερυθρώναιμοσφαιρίων κατά τη μικροσκοπική εξέταση )

Εργαστηριακά ευρήματα σε σοβαρή νόσο

•                                           Θρομβοπενία , αναιμία , ήπια λευκοπενία
•                                           Αύξηση δεικτών φλεγμονής (ΤΚΕ, CRP)
•                                           Τρανσαμινασαιμία
•                                           Αύξηση LDH/ χολερυθρίνης (λόγωαιμόλυσης)
•                                           Υπερπαρασιταιμία, κατά την οποία >5%των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι προσβεβλημένα από 
παράσιτα στη δοκιμασίαLaveran 
Αξίζει να υπενθυμίσουμε το γεγονός ότι σε ενδημικές για τηνελονοσία περιοχές οι ενήλικες είναι πιθανό να αναπτύξουν μερική ανοσίαμετά από τη χρόνια έκθεσή τους στο πλασμώδιο, η οποία μειώνει τονκίνδυνο σοβαρής νόσησης. 
•              Θεραπευτικήαντιμετώπιση
• Προσοχή!:Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληληθεραπευτική αντιμετώπιση είναι απαραίτητες για τη διακοπή της αλυσίδαςμετάδοσης της ελονοσίας.
  Η θεραπείατης ελονοσίας (είδος φαρμάκου και διάρκεια της θεραπείας) εξαρτάται απότο πλασμώδιο που προκαλεί τη λοίμωξη και την περιοχή στην οποία συνέβη ημόλυνση, λόγω της εμφάνισης αντοχής σε μερικά από τα ανθελονοσιακά. Ηθεραπεία εξαρτάται επίσης από την ηλικία του ασθενούς, από το πόσοσοβαρή είναι η κατάσταση του ασθενούς και από το αν βρίσκεται σε εξέλιξηή αναμένεται εγκυμοσύνη. Υπάρχουν διάφορα αποτελεσματικά ανθελονοσιακάφάρμακα. Η θεραπεία καλό είναι να ξεκινήσει έγκαιρα στα πρώτα στάδιατης νόσου πριν αυτή γίνει χρόνια ή εξελιχθεί σε σοβαρή μορφή.
  
  Μέτρα πρόληψης στοσπίτι
   Πολλά από τακουνούπια γεννιούνται και ζουν στο μπαλκόνι, στις αυλές ή στα χωράφια.
  Μπορούμε να μειώσουμε τον πληθυσμό των κουνουπιών,μειώνοντας τα σημεία εκείνα όπου μπορεί να ζήσει και να μεγαλώσει ηπρονύμφη τους
  Σίτες σε πόρτες, παράθυρα, φεγγίτες και αεραγωγούςτζακιού
  Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών
  Χρήση εντομοκτόνων στον αέρα (φιδάκια, ταμπλέτες, αεροζόλ κλπ) Απομάκρυνση των στάσιμων νερών (π.χ. λεκάνες,βάζα, πιατάκια γλαστρών)
  Απομάκρυνση τωνλυμάτων, νερώναποχέτευσης, αποβλήτων
  
  
  
  

• 
  

12:47 π.μ.