του Αλέξανδρου Γιατζίδη, Μ.D., medlabnews.gr
Η χολολιθίαση συνιστά μιαπολυπαραγοντική νόσο με κυριότερους προδιαθεσικούς παράγοντες το φύλο,την ηλικία, την παχυσαρκία, τη κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης και τηνχαμηλή σωματική δραστηριότητα. Όσο αφορά τους διατροφικούς παράγοντεςέχουν συσχετιστεί θετικά με την εμφάνιση χολόλιθων η χαμηλή διαιτητικήπρόσληψη βιταμίνης C, ασβεστίου και φυτικών ινών, η υψηλή κατανάλωσηθερμίδων και απλών σακχάρων καθώς και οι απότομες αλλαγές σωματικούβάρους.
Τα τελευταία χρόνια τοενδιαφέρον του επιστημονικού χώρου στρέφεται στην διεξοδικότερηδιερεύνηση της αλληλεπίδρασης των προδιαθεσικών παραγόντων στη εμφάνισηχολόλιθων, προκειμένου να διατυπωθούν οδηγίες πρόληψης της παθολογικήςαυτής κατάστασης. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μέτρια κατανάλωση καφέκαι αλκοόλ σχετίζεται αρνητικά με το σχηματισμό χολόλιθων σε ενήλικες,ενώ αντίθετα η καθιστική ζωή και η παχυσαρκία βοηθούν στην εμφάνισηχολολιθίασης
Η χοληδόχοςκύστη είναι ένα μικρό, σε σχήμα αχλαδιού όργανο, με μέγεθος περίπου 10εκατοστών. Βρίσκεται κάτω από το συκώτι στο δεξιό πάνω μέρος της κοιλιάς. Τα προβλήματαστην χοληδόχο κύστη συνήθως προκαλούνται από την παρουσία χολολίθων - (Χολολιθίαση):μικρές σκληρές μάζες που σχηματίζονται στην χοληδόχο κύστη ή στον χοληδόχο πόρο.Η δημιουργία λίθων στηνχοληδόχο κύστη (χολολιθίαση) οφείλεται στην στερεοποίηση των υγρών της χοληδόχουκύστης και στη μετατροπή τους σε λίθους, που μπορεί να προκαλέσουν έντονο πόνοκαι σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτούν χειρουργική αφαίρεση της κύστης(χολοκυστεκτομή)
Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντεςκινδύνου για την ανάπτυξή τους. Αυτοί είναι:
το γυναικείο φύλο,
ο διαβήτης,
η ηλικία (άνω των 60 ετών),
η εγκυμοσύνη,
η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών,
τα περιττά κιλά,
η αυξημένη χοληστερόλη,
η πρόσφατη απώλεια πολλώνκιλών, και
το οικογενειακό ή προσωπικόιστορικό χολολιθίασης.
Ορόλος της διατροφή στον σχηματισμό των χολολίθων.
Η διατροφή φαίνεται ναεπηρεάζει το σχηματισμό χολόλιθων, τροποποιώντας είτε τη κινητικότητα τηςχολής είτε τη σύσταση αυτής σε λιπίδια. Στις περισσότερες μελέτες οιερευνητές επικεντρώθηκαν στους ακόλουθους διατροφικούς παράγοντες:
Oι χολόλιθοιαυξάνουν
Δίαιτες υποθερμιδικές – Aπώλειαβάρους
Άτομα που ακολουθούν πολύυποθερμιδικές δίαιτες, προκειμένου να επιταχύνουν την απώλεια βάρουςμπορούν να εμφανίσουν χολόλιθους. Στα άτομα αυτά παρατηρείται μειωμένηκατά 40-50% έκκριση χολικών οξέων και μείωση των φωσφολιπιδίων, η οποίαοδηγεί σε μικρότερο απαιτούμενο χρόνο σύνθεσης κρυστάλλων χοληστερόλης.Οι συνέπειες των υποθερμιδικών και χαμηλών σε λίπος διαιτών στη σύστασητων χολικών λιπιδίων εξαρτάται από την ισορροπία της αυξημένηςεπαναπορρόφησης της ηπατικής χοληστερόλης και αλλαγές στην σύνθεσηηπατικής χοληστερόλης και την έκκριση χολικών οξέων.
Πρωτεΐνες και λίπος,
Η υπερβολική κατανάλωση λίπουςκαι ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών οξέων φαίνεται να σχετίζεται άμεσα μετην ανάπτυξη χολόλιθων. Αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια αποδεικνύεται ηπροστατευτική δράση των πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης ενάντια στηχολολιθίαση. Τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων πλάσματος και τα χαμηλάεπίπεδα HDL-χοληστερόλης πλάσματος σχετίζονται με μεγαλύτερο κίνδυνο γιαχολολιθίαση.
Απλά σάκχαρα
Η υψηλή κατανάλωση απλώνσακχάρων οδηγεί σε αύξηση της σύνθεσης ηπατικής χοληστερόλης και αύξησητης ινσουλίνης, φαινόμενα τα οποία σχετίζονται με τη χολολιθίαση
Ω-3 λιπαρά οξέα
Η διαιτητική πρόσληψη μονο-και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων αναστέλλει το σχηματισμό χοληστερινικώνχολόλιθων. Το λινελαϊκό και το ελαϊκό οξύ σχετίζονται ισχυρά μεχαμηλότερο κίνδυνο χολολιθίασης. Η πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων μειώνεισημαντικά το κίνδυνο στεφανιαίας νόσου και το δείκτη κορεσμού τηςχοληστερόλης (CSI) ασθενών με χολολιθίαση. Παράλληλα, σταθεροποιεί το CSIκαι το χρόνο σύνθεσης χολόλιθων (NT) σε παχύσαρκες γυναίκες κατά τηδιάρκεια απώλειας βάρους, προλαμβάνοντας έτσι το σχηματισμόχοληστερινικών χολόλιθων.
Η απότομη απώλεια βάρους,αποτέλεσμα διαιτητικής ή χειρουργικής θεραπευτικής παρέμβασης σεπαχύσαρκους ασθενείς, συνεπάγεται γρήγορο σχηματισμό συμπτωματικώνχοληστερινικών χολόλιθων. Παράλληλα, ακολουθείται από αύξηση του δείκτηκορεσμού της χοληστερόλης (CSI). Η πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων κατά τηδιάρκεια προσπάθειας απώλειας βάρους φαίνεται να αποτρέπει την εμφάνισηχολολιθίασης
Φυτικές ίνες
Έχει αποδειχτεί ότιορισμένες φυτικές ίνες εμποδίζουν την επαναπορρόφηση των χολικών οξέωνστο τελικό ειλεό, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό την εντεροηπατική τουςκυκλοφορία.
Βιταμίνη C
Το ασκορβικό οξύ (βιταμίνηC) είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη και δρα γενικά ως αντιοξειδωτικό σευδατικά διαλύματα όπως το αίμα και το εσωτερικό του κυττάρου. Ηανεπάρκεια σε ασκορβικό οξύ έχει σχετιστεί με μειωμένη ηπατικήβιοσύνθεση της χοληστερόλης και χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.Επίσης, θεωρείται ότι υψηλά επίπεδα ασκορβικού οξέος αυξάνουν τοκαταβολισμό της χοληστερόλης σε χολικά οξέα, προλαμβάνοντας το σχηματισμόχοληστερινικών χολόλιθων.
Ασβέστιο
Tο ασβέστιο αποτελείσυστατικό των περισσότερων χολόλιθων. Θεωρείται ότι το ασβέστιο μειώνειτο κορεσμό της χολής με χοληστερόλη επαναπορροφώντας τα δευτερεύονταχολικά οξέα από το κόλον. Μάλιστα έχει διατυπωθεί η άποψη ότι μιαδίαιτα πλούσια σε ασβέστιο μπορεί να μειώσει σημαντικά το κίνδυνοανάπτυξης χολόλιθων
Καφεΐνη
Η κατανάλωση καφέ επιδρά σεαρκετές διεργασίες του ήπατος και της χοληδόχου κύστης, οι οποίεςεμπλέκονται στο σχηματισμό χοληστερινικών χολόλιθων. Η καφεΐνη καθώς καιάλλα συστατικά του καφέ διεγείρουν την έκκριση χολοκυστοκινίνης,αυξάνουν τη σύσπαση της χοληδόχου κύστης, αναστέλλουν την απορρόφησηχολικού υγρού, μειώνουν τη κρυστάλλωση της χοληστερόλης στη χολή καιπιθανώς αυξάνουν τη κινητικότητα του εντέρου. ο καφές δρα προληπτικά στηνεμφάνιση συμπτωμάτων από χολόλιθους. Ο κωλικός της χοληδόχου κύστης, τοπιο κοινό σύμπτωμα της χολολιθίασης, θεωρείται ότι προέρχεται απόπροσωρινή παρεμπόδιση του κυστικού πόρου. Θεωρητικά, η ισχύς τηςσύσπασης της χοληδόχου κύστης, τα σχετικά μεγέθη των χολόλιθων καθώς καιτο εύρος του κυστικού πόρου προσδιορίζουν την εμφάνιση κωλικού. Πιθανολογείταιότι η καφεΐνη αυξάνει τη σύσπαση της χοληδόχου κύστης και τη ροή τηςχολής, αλλά παραμένει αβέβαιος ο τρόπος πρόληψης συμπτωμάτων
Aλκοόλ
H αύξηση πρόσληψης αλκοόλσχετίζεται με μονοτονική μείωση του κινδύνου χολοκυστεκτομής. Σε όλα ταείδη αλκοολούχων ποτών (κρασί, μπύρα, λικέρ) φάνηκε σημαντική μείωσητου σχετικού κινδύνου. Πιθανώς η αντίστροφη συσχέτιση της κατανάλωσηςαλκοόλ να σχετίζεται περισσότερο με τα αρχικά στάδια του σχηματισμούχολόλιθων και λιγότερο με τη πρόληψη χολοκυστίτιδας, όπου έχει ήδηπροηγηθεί η σύνθεσή τους.
ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΧΟΛΟΛΙΘΙΑΣΗ:
Αποβουτυρωμένογάλα, αφρόγαλα χωρίς λίπος, γιαούρτι και τυρί άπαχα, σούπες χωρίς λίπος,αναψυκτικά, καφές, τσάι, κρέατα άπαχα, ψητά ή βρασμένα, πουλερικά ψητά, ψάριαάπαχα, ψητά ή βρασμένα, το λευκό του αυγού, ελεύθερα, ολόκληρο το αυγό βραστό,πατάτες ψητές ή βραστές χωρίς λίπος, όσπρια μαγειρεμένα ελαφρά χωρίς λίπος,μακαρόνια χωρίς λιπαρές σάλτσες, ψωμί χωρίς λίπος όλων των ειδών, όλα ταλαχανικά φρέσκα ή ωμά ή μαγειρεμένα ελαφρά, όλοι οι χυμοί φρούτων καιλαχανικών, φρούτα κυρίως τα εσπεριδοειδή, γλυκά και κέικ με αποβουτυρωμένο γάλακαι με το λευκό του αυγού, ζελέ φρούτων, κρέμα από αποβουτυρωμένο γάλα,κράκερς, ρύζι, μέλι, μαρμελάδες, αλάτι, μουστάρδα, αρωματικά βότανα.
ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ:
Πλήρες καισοκολατούχο γάλα, γιαούρτι και τυρί από πλήρες γάλα, όλα τα οινοπνευματώδη,ρόφημα κακάο-σοκολάτας, λιπαρές σούπες, χοιρινό, λουκάνικα, σολωμός, μπέικον,σαλάμι, παστουρμάς, σάντουιτς, τοστ, χάμπουργκερ, όλες οι κονσέρβες ψαριών μελίπος, πατάτες τηγανητές, πατατάκια, γαριδάκια, ζυμαρικά με λιπαρές σάλτσες,ψωμοειδή με λίπος, σουφλέ λαχανικών και άλλα, σοκολάτα, ξηροί καρποί, πιπέρι,όσπρια κονσερβοποιημένα με λίπος, καρύδα, ελιές, περισσότερα από 1 αυγό τηνημέρα τηγανητό.
Διαβάστε επίσης
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου