Λίγα λόγια για τις σκνίπες και τα κουνούπια και πώς αντιμετωπίζεται, το τσίμπημα τους, φαρμακευτικά ή με φυσικό τρόπο

των Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D. και Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή Βιολόγος, medlabnews.gr

Οι σκνίπες και τα κουνούπια είναι αρθρόποδα έντομα πτερυγωτά. Ανήκουν στην τάξη των δίπτερων, που σημαίνει πως έχουν μαλακό σώμα, ένα ζεύγος κεραιών, δύο ζεύγη πτερυγίων και κάποια άλλα χαρακτηριστικά που θα δούμε πιο κάτω. Από τα δύο ζεύγη φτερών, το πρώτο αποτελείται από μεγάλα φτερά, σαν μεμβράνες, ενώ το δεύτερο είναι πολύ μικρό και χρησιμεύει σαν όργανο ισορροπίας. Τα πόδια τους είναι μεγάλα. Οι κεραίες τους είναι νηματοειδείς και αρκετά μεγάλες. Τα αρσενικά τρέφονται με χυμούς φυτών ενώ τα θηλυκά μυζούν και αίμα, το οποίο τους είναι απαραίτητο για την παραγωγή αβγών.

Όπως σε όλα τα έντομα, το σώμα τους διαχωρίζεται σε κεφάλι, θώρακα και κοιλιά, καθώς και τρία ζεύγη βαδιστικών ποδιών. Από την συνοπτική ανατομία τους γίνεται κατανοητό πως οι σκνίπες και τα κουνούπια είναι πολύπλοκοι οργανισμοί, αν και απλούστερα φυσικά από τα θηλαστικά. Η απλότητα όμως αυτή κρύβει μία σοφία, γιατί τα έντομα αυτά είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στο περιβάλλον τους. Είναι τμήματα πολύπλοκων οικοσυστημάτων, αφού και τα ίδια χρησιμεύουν ως τροφή σε άλλους οργανισμούς.

Τι είναι η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου;

Η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου(West Nile virus, WNV) είναι νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από τσίμπημα κουνουπιού, και προσβάλλει ζώα (άγρια πτηνά,άλογα) και τον άνθρωπο. Η ονομασία του οφείλεται στο ότι αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στον δυτικό Νείλο, στην Ουγκάντα, το 1937.

Πώς μεταδίδεται η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου;

Μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως το κοινό κουνούπι). Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά ή άλλα ζώα (π.χ. άλογα).

Μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις. Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπάνια από την μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη).

Ο ιός δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο. Δεν μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.

Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου;

Το 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν ασυμπτωματικοί, το 20% εμφανίζουν ήπια νόσο, ενώ λιγότεροι από 1 στα 100 ασθενείς (<1%) εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Ασυμπτωματική λοίμωξη 

Το 80% (4 στα 5) των ατόμων που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.

Ήπια νόσος

Υπολογίζεται ότι περίπου 20% αυτών που μολύνονται με τον ιό αναπτύσσουν ήπια συμπτωματολογία, όπως πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, εμέτους και μερικές φορές δερματικά εξανθήματα (στον κορμό) και διόγκωση των λεμφαδένων. Τα συμπτώματα φεύγουν σε 4-7 ημέρες χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα.

Σοβαρή μορφή νόσου

Λιγότερα από 1 στα 100 άτομα (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα). Τα συμπτώματα της σοβαρής νόσου περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαμψία αυχένα, απάθεια, αποπροσανατολισμό, κώμα, τρόμος, σπασμούς, μυϊκή αδυναμία και παράλυση.

Μικρά αλλά χρήσιμα μυστικά για τα κουνούπια

• Προτιμήστε ελαφριά ρούχα με μακριά μανίκια και αποφύγετε τα έντονα αρώματα που προσελκύουν τα κουνούπια
• μην αφήνετε στη διάρκεια της νύχτας τρόφιμα εκτός ψυγείου ή ανοικτές σακούλες με σκουπίδια μέσα στο σπίτι
• το νερό, ειδικά όταν λιμνάζει, είναι πόλος έλξης για τα κουνούπια, γι' αυτό μην αφήνετε δοχεία με νερό μέσα στο σπίτι ή στη βεράντα και φροντίστε να αλλάζετε συχνά το νερό στα ανθοδοχεία

Καταπολέμηση

Οι αριθμοί των κουνουπιών και των σκνιπών είναι ασύλληπτοι. Τα έντομα αυτά, έχουν την δυνατότητα να προσαρμόζονται τόσο καλά στο περιβάλλον, ώστε όσο αντίξοες και αν είναι οι κλιματολογικές συνθήκες, όσο πολλοί κι αν είναι οι εχθροί τους (σαύρες, κ.λ.π.), πάντα επιβιώνουν σε μεγάλους πληθυσμούς. Η εξολόθρευση τους είναι οικολογικά ανεπίτρεπτη αλλά και ακατόρθωτη. Αυτό που είναι εφικτό είναι η απώθησή τους από το περιβάλλον στο οποίο ζούμε (σπίτι, δουλειά) αλλά και απώθηση τους από τον σκύλο μας και το περιβάλλον του. Στην αγορά κυκλοφορούν πολλά εντομοαπωθητικά σκευάσματα.

Αποφύγετε τις επαλείψεις στο παιδικό δέρμα με χημικά εντομοαπωθητικά όπως και με αρώματα, λοσιόν ή άλλα καλλυντικά προϊόντα διότι τα κουνούπια έλκονται από τις ευχάριστες οσμές όπως και τα έντονα χρώματα και τον ιδρώτα. Το τσίμπημα του κουνουπιού αφήνει μια μικρή αίσθηση τσουξίματος στο δέρμα ενώ το "επίμαχο" σημείο γρήγορα κοκκινίζει και ελαφρά διογκώνεται. Παράλληλα, ο γνωστός κνησμός (φαγούρα) αρχίζει να ταλαιπωρεί το θύμα του κουνουπιού. Τα κουνούπια αφήνουν και κάποιες δικές τους πρωτεΐνες στο μέρος που τσιμπούν οι οποίες δημιουργούν και όλο τα πρόβλημα

Τι να κάνετε

Να πλύνετε την περιοχή με νερό και σαπούνι όσο το δυνατόν συντομότερα. Ένα επίθεμα με πάγο (τυλιγμένο σε πανί ή πλαστικό) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του οιδήματος. Εάν ο κνησμός είναι έντονος, η λήψη ενός αντιισταμινικού από το στόμα ή μια τοπική κορτιζονούχος αλοιφή θα βοηθήσουν. Μην ξύνετε τα σημεία των τσιμπημάτων γιατί θα προκληθούν μικροεξελκώσεις που μπορεί να επιμολυνθούν.

Το ξύσιμο των βλαβών συνήθως οδηγεί σε δευτεροπαθή λοίμωξη της διαβρωμένης επιδερμίδας από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α και/ή χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο.

Θεραπεία:

• αντισταμινικά: χορηγούμε για λίγες μέρες αντισταμινικά για να ανακουφιστεί ο ασθενής από τον έντονο κνησμό και να μειώσουμε την αλλεργική αντίδραση στο τσίμπημα.
• κορτικοστεροειδή: τα τοπικά κορτίκοστεροειδή χορηγούμενα για σύντομο χρονικό διάστημα είναι χρήσιμα ειδικά στις έντονες κνησμώδεις φλεγμονώδεις βλάβες.
• αντιμικροβιακοί παράγοντες: εάν υπάρχει δευτεροπαθής λοίμωξη, μπορούν να χορηγηθούν τοπικά αντιβιοτικά και εάν η λοίμωξη είναι εντεταμένη, τότε χορηγούμε το κατάλληλο αντιβιοτικό.

Και αντιμετώπιση με φυσικό τρόπο:

Λεβάντα

Oι εντομοαπωθητικές ιδιότητες του συγκεκριμένου φυτού δεν εξαντλούνται στον... σκώρο. Χρησιμοποιήστε το άνθος του και τρίψτε με αυτό το σώμα σας ή βάλτε λίγο από το έλαιο στις αρθρώσεις, όπως κάνετε με το άρωμα. Και μετά πείτε αντίο στα κουνούπια!

Βανίλια

Μια ακόμη μυρωδιά που δεν αντέχουν οι σκνίπες, τα κουνούπια -αλλά και άλλα έντομα - είναι της βανίλιας. Η καθαρή βανίλια. Ακολουθήστε την ίδια τακτική όπως και με τη λεβάντα και κυκλοφορείτε ανέμελα όλη μέρα.

Πλατύφυλλος βασιλικός

Βάλτε σε ένα μπολάκι φύλλα βασιλικού και τρίψτε τα λίγο μόνα τους, αρχικά, για να "βγει" το άρωμά τους. Προσθέστε λίγο ξίδι και ανακατέψτε απαλά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το σκεύασμα αυτό με δύο τρόπους: ή αφήστε το απλά δίπλα σας να λειτουργήσει απωθητικά από μόνο του, ή αλείψετε λίγο επάνω στα γυμνά άκρα σας. Μην τρομάζετε η μυρωδιά δεν είναι τόσο βαριά όσο τη φαντάζεστε. Και εννοείται, ότι αν ο βασιλικός δεν είναι πλατύφυλλος τη δουλειά του θα την κάνει και πάλι!

Για να απαλλαγείτε από τη φαγούρα και την ενόχληση, τρίψτε φύλλα φρέσκιας μαντζουράνας πάνω στα τσιμπήματα ή φροντίστε να έχετε σε ένα μπουκαλάκι λίγο έλαιο βάσης (χοχόμπα, σιτέλαιο κλπ.), στο οποίο θα έχετε ρίξει μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο του φυτού. Η ανακούφισή σας από τα δυσάρεστα συμπτώματα θα είναι άμεση.

  

Σε περίπτωση εμφάνισης ύστερα από το τσίμπημα, πυρετού, νευρολογικής συμπτωματολογίας (σύγχυση, πονοκέφαλος, λήθαργος), εμετού, ναυτίας, μυαλγιών, ευαισθησίας στο φως ή διόγκωσης αδένων, να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας.

Διαβάστε επίσης

• Φυσικά εντομοαπωθητικά με βότανα και αιθέρια έλαια. Διώξτε τα κουνούπια και τις σκνίπες
• Γιατί προκαλεί φαγούρα το τσίμπημα των κουνουπιών; Τι πρέπει να κάνετε για να αντιμετωπίσετε την φαγούρα; Φυσικά εντομοαπωθητικά με βότανα.
• Ενοχλητικά έντομα - Επώδυνα τσιμπήματα
• Τα κουνούπια προτιμούν τους ανθρώπους με χοληστερίνη και ουρικό οξύ
• H Κλιματική αλλαγή φέρνει στην χώρα μας επιδημίες από σοβαρές ασθένειες που είτε είχαμε ξεχάσει, είτε δεν είχαμε ποτέ παλαιότερα.
• Η ελονοσία υπάρχει ακόμα. Η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης.
• Ο κύκλος ζωής του Πλασμώδιου της ελονοσίας σε video

5:14 π.μ.